Misvak: İlim dilinde “Salvadora persika” adı verilen, halk arasında “Erak ağacı” olarak bilinen ve Avrupa’lıların dilinde “Şecere-i Muhammedî”, İslâm litaratüründe ise bu ağaca Misvak denir.
Eski asırlardan beri insanlar tarafından kullanılan bu harika fırça, Hazret-i Allah’ın kullarına ikram ettiği, ölümden başka her derde deva olan, macunu içinde mükemmel bir fırçadır.
Doğu Afrikadan Hindistan’a kadar uzanan bölgelerde yetişen bu step bitkisi bol, iktisatlı, pratik olmakla birlikte taşınması kalem gibi kolay, formalitesi az, kokusu güzel, meyvesi yenen bir bitkidir.
Bilimin, teknolojinin, araştırmaların söz sahibi olduğu şu modern çağmızda, araştırmacıların ve bilim adamlarının ifadelerine göre hastalıkların birçoğunun, özellikle romatizmal hastalıkların % 90’nının, Mide ve Kalp hastalıklarının ağzımızla doğrudan ilgili olduğu gerçeğini ortaya koymuşlardır. Bu nedenle tedaviye ağızdan başlanması gerektiğini söylemişlerdir.
Diş aralarında kalan yemek kırıntıları ağzımızın sıcak ortamında hızla asite olup kokuşmakta, diş minelerini delerek çürümelere, iltihaplanmalara, diş eti kanama, çekilme ve hastalıklarına sebep olmaktadır. Ağız yoluyla midemize inen bu kokuşmuş salgı sağlığımızı ciddi boyutlarda tehdid etmektedir.
“Misvak kullanmak ağzın temiz kalmasına ve Rabbın râzı olmasına sebeptir.” (Nesâî)
Kullarının dünya ve ahiret mutluluğunu isteyen Hazret-i Allah biricik Habibi’ni Efendimiz -sallallahu aleyhi ve sellem-’i bizlere örnek olarak göndermiştir. Hazret-i Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-Efendimiz bizlere birçok Hadis-i şerif’lerinde bu konunun önemini hatırlatmış ve bizlere örnek olmuşlardır.
“Misvak kullanmak hakkındaki tavsiyelerimi sizlere çok tekrarladım.” (Buhari)
“Cibril (a.s.) bana her gelişinde misvak kullanmamı emrederdi. Öyle ki dişlerimin zedeleneceğinden endişe ederdim.” (İbn-i Mâce)
Diğer Hadis-i şerif’lerinde ise şöyle buyururlar:
“Tırnaklarınızı kesin, kestiklerinizi gömünüz, diş etlerini yemek kırıntılarından temizleyiniz. Misvak kullanınız, sararmış dişle, kokar ağızla yanıma gelmeyiniz.” (Tirmizi)
“Size ne oluyor da dişleriniz sararmış oluduğu halde yanıma geliyorsunuz!.. Misvak kullanınız.” (Beyhaki)
İslâm dini beşeri ilişkilere büyük önem verir. Bir tebessümü, güler yüzü sadaka olarak kabul eder. Tasavvur edin ki karşınızda ağızının kokusuyla, sararmış, kararmış dişlerinin görüntüsüyle sizleri rahatsız eden bir yüz var. Bir an önce bu insandan uzaklaşmak istersiniz.
“Cuma günü olunca misvak kullanmak, en temiz ve güzel elbiselerini giyinmek, güzel koku sürürmek her müslümanın vazifelerindendir.” (İbn-i Şeybe - Ebu Saîd el Hudri’den)
Görülüyor ki İslâm dini toplum içerisindeki ilişkilerimizin ve görüntümüzün insanları rahatsız edici bir halimizin, tavrımızın olmasını istemiyor.
“Ağızlarınız Kur’an yoludur. Onu misvakla temizleyiniz.” (İbn-i Mâce)
Ağzımız; vücudumuzun en önemli organlarından biridir. Hazret-i Allah’ın Kelâmı yüce Kur’an’ı onunla ifade ederiz. Sevdiklerimizle görüşürken duygularımızı onunla ifade ederiz. Onun temizliğini fiziki olarak misvakla temizlediğimiz gibi. Mânen onu Hazret-i Allah’ın sevmediği, râzı olmadığı, hoşlanmadığı çirkin, insanları incitici, argo ve alay ifade eden boş sözlerden şiddetle kaçınmalıyız. Ancak temiz bir ağızla Hakk’ın rızâsına ulaşabiliriz.
Bu konuda birkaç atasözü ilave edelim...
“Ağız sözün fırınıdır, pişirir ondan sonra çıkarır.”
“Sofrada eline, mecliste diline (sözüne) dikkat et.”
“İnsanlar giyimleriyle karşılanır, sözleriyle uğurlanır.”
Görülüyor ki ağzımızdan çıkan ifadeler kişinin karekterini yansıtıyor. Kendisine değer verdiğimiz, yücelttiğimiz bir kişinin ağzından argo ve çirkin sözler duyunca birden karşımızda küçülü verir. Çünkü bu tür ifadeler nezih bir müslümana yakışmaz.
Hazret-i Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-Efendimiz misvağı ne zaman ve nasıl kullanırdı?
Ashâb-ı kiram’ın anlattıklarına göre Efendimiz -sallallahu aleyhi ve sellem-Efendimiz geceleyin birkaç defa kullanırdı. Yanında misvak olmadıkça uyumazlardı. Misvak kullanmadıkça hâne-i saâdetlerinden namaza çıkmazlardı. Evine girdikleri zaman ilk önce misvak kullanırlardı. Geceleyin teheccüde kalktıklarında mübarek ağızlarını misvakla temizlerlerdi.
“Ümmetime zorluk vermek korkusu olmasaydı, kendilerine her namaz kılarken misvak kullanmayı emrederdim.” (Buhâri)
“Misvak kullanmak suretiyle kılınan iki rekat namaz, misvak kullanmaksızın kılınan yetmiş rekat namazdan daha efdaldir.” buyururlardı. (Ebu Nuaym)
Gece ve gündüz uykudan uyandıkları vakitte. Abdest almadan evvel, misvak kullanırlardı. Kur’an okuyacağı zaman, açlık zamanlarında, göz kurumalarında, topluluk içerisine ve âile fertlerinin yanlarına girecekleri zaman mübarek dişlerini misvaklarlardı.
Bugün yapılan araştırmalar sonucunda Tıp otoriteleri misvağın suni diş fırçalarına oranla üstünlüğünün tartışılmaz olduğunu kabul etmişlerdir.
“Rüyamda dişlerimi misvaklıyordum. Yanıma biri diğerinden daha yaşlı iki kişi geldi. Ben misvağı küçüğüne vermek istedim. Bana: ‘Büyüğüne ver!’ denildi. Ben de büyüğüne verdim.” (Buhâri - Müslim)
“Misvakla ağzı temizlemek ölümden başka her derde devadır.” (Firdevsi Hazret-i Âişe -radiyallahu anhâ-dan)
Muteber fıkıh kitaplarımızdan (Merak-ül Felah) haşiseyinde misvağın elliden fazla faydasından bahsedilir.
Bunlardan bazıları:
1- Ağzı temizler.
2- Hazret-i Allah’ın rızâsını celbeder.
3- Melekleri memnun eder.
4- Şeytanı daraltır.
5- Ağzı tatlandırır.
6- Dişleri cilalandırır, güzelleştirir.
7- Göze kuvvet verir.
8- Sünneti edâ eder.
9- Sesi ve yüzü güzelleştirir.
10- Zekâyı artırır.
11- Diş etlerini kuvvetlendirir, ağızda kireçlenmeyi ve dişeti çekilmelerini önler.
12- Konuşmayı kolaylaştırır.
13- Son nefeste Kelime-i şehâdeti hatırlatır.
14- Kocalığı geciktirir.
15- Amellerde sevabı çoğaltır.
16- Sekarat-ı mevti kolaylaştırır.
17- Hazmı kolaylaştırır.
18- Mideyi takviye eder.
19- Aklı artırır.
20- Bedenin rutubetini keser.
21- Bu nebati fırçanın aktif kısmı haftada bir değiştirilerek yeni bir fırça kullanma avantajını sağlar.
22- Diş macunları ileri derecede bazik olduğundan ağız içi dengeyi bozar. Misvakta ise yüksek konsantrasyonlarda asit veya bazik tabiatta maddeler yoktur.
23- Toz haline getirilmiş köklerinden macun yapılır. Kökleri kaynatılıp içilirse gonoreyi (bel soğukluğunu) önler. Dalak bölgesi ağrıları için çorba kıvamında içmek gerekir.
24- Kokusu tükrük salgısını artırdığından dişetlerinin kurumasını önler.
25- Antiseptik (Mikrop kırıcı) özelliği vardır.
26- Ege Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmada liflerinde baklava dilimi şeklinde anizotrop basit prizmatik bitki kristallerinin olduğu anlaşılmıştır. Bunun ise mekanik temizliğe tesiri büyüktür.
27- Bütün fırçalama metodlarına uygulanabilmesi, ağaçtan elde edildiğinden, istenilen boy, kalınlık ve şekilde temini, fırçalama anında liflerinin elektrikli diş fırçalarında olduğu gibi rotasyon yapması, kuvvet fırçaya dik uygulandığından mumlu diş iplikleriyle yapılan temizliğin eldesi, onu kıyas yapılamaz bir üstünlüğe eriştirir.
Temizliği yapılmayan ağızda kalan yemek kırıntıları sıcak ağız ortamında hızla kokuşarak, sayısız mikropların üremesine ve hastalıkların oluşmasına sebebiyet verir.
Ağızda kokuşarak asite olan bu salgı başta diş çürümesi, diş eti hastalıkları, mide ülseri, kalp hastalıklarının, özellikle romatizmal hastalıkların % 90’nının başlıca ana kaynağı durumuna geçer.
Bu sebepten dolayı İngiltere ve Almanya’da dahiliye mütehassısları hastanın tedavisine ağızdan başlamaktadırlar.
Müzmin bir göz ağrısına mübtela olan ve gözlerini kaybedecek duruma gelen bir hasta misvakla dişlerini temizlemeye devam edince sağlına kavuşuyor.
Türkiye’den yurt dışına diş eti hastalığı için tedaviye giden bir hastaya çok gariptir ki doktor hastanın tedavisi için misvak tavsiye ediyor ve hasta sağlığına kavuşuyor.
Misvak geçmiş bütün Peygamber Efendilerimizin de kullandığı çok önemli Sünnet-i seniyedir. Her abdest alışımızda, namazlardan önce, yemek yedikten sonra özellikle yatmadan önce ve uykudan kalkınca misvak kullanılmalı.
Misvağın uzunluğu bir karış, kalınlığı bir parmak kadar olmalı. Misvağı tutuş şeklimiz ise sağ elimizin baş ve küçük parmağımız misvağın altında diğer üç parmağımız üzerinde olacak şekilde olmalıdır.
Misvağı kullanırken fazla baskı yapmadan enine doğru kullanmalıdır.
Gerek yurt dışında ve gerekse yurt içindeki akademilerde yapılan araştırmalara göre hayvan kıllarından yapılan fırçalara oranla suni diş fırçalarının daha sağlıklı olduğu gerçeği ortaya konulmuştur.
Biliyorsunuz dinimize göre hayvan kıllarından yapılmış, özellikle domuz kılından yapılmış olanlarını kullanmak, haramdır. Bizler hangi fırçanın hangi hayvan kılından yapılmış olabileceğini seçemediğimize göre bir müslümanın bu konuda nekadar hassas olması gerektiğini sizin takdirlerinize bırakıyoruz.
Misvak bulamadığımız zaman suni diş fırçalarının yumuşak olanlarını tercih ediniz. Zira sert fırçaların dişlerimiz ve diş etlerini tahriş ettiği otoritelerce defalarca tekrarlanmaktadır. Macun kullanımı ise en fazla nohut büyüklüğünde olmalıdır. Çünkü diş macunları ileri derecede bazik olduğundan ağız içi dengeyi bozar.
Birçok arkadaşımızdan edindiğimiz bilgiye göre diş eti kanama ve rahatsızlıklarının misvak kullanmaya devam ettikleri sürece şifâ bulduklarını ifade ettiler.
Taşınması kolay, külfeti az, faydası ölümden başka her derde deva, macunu içinde Rabbimizin kullarına ikramı olan bu harika fırçayı kullanmayı, Efendimiz -sallallahu aleyhi ve sellem-Efendimizin sünnetini ihya etmeyi Rabbimiz hepimize sevdirsin.
“Misvak kullanmak hakkındaki tavsiyelerimi sizlere çok tekrarladım.” (Buhari)
•
“Selâm olsun O’nun beğenip, seçtiği kullarına...”
“Selâm olsun hidâyete tâbi olanlara...”