Göbek bağı; anne karnında bebek ile anne arasında iletişimi, bebeğin beslenme ve gelişmesi için gerekli oksijen, besin ve faydalı diğer faktörlerin iletimini sağlar. Göbek bağı olmadan bebek canlılığını devam ettiremez. Kısacası “Kordon” diye de adlandırılan göbek bağı, anne karnındaki gelişimi süresince bebeğin her türlü ihtiyacını karşılayan “destek hattı”dır.
Anne ve bebek arasındaki bu fiziki bağ doğumdan sonra her ne kadar ortadan kalkmış olsa da aslında anne ve bebek arasındaki bağ bu sefer de “Görülmeyen göbek bağı” ile devam eder. Yani bebekler doğumdan sonra da halen daha anneye bağlıdırlar. Bu destek hattı bebeklik sürecinde de devam eder ve etmelidir de.
Ancak bebeklik döneminden sonra çocukların sağlıklı bir kişilik geliştirebilmeleri için bu “görülmeyen göbek bağı”nın da ayrılması gerekir. Yani nasıl ki doğumdan sonra “Kordon” denilen göbek bağı ortadan kalkıyorsa, bebeklik devresinden sonra da anne ve bebek arasındaki görülmeyen göbek bağı çocuğun sağlıklı gelişimi için aynı şekilde ortadan kalkması gerekir.
Fakat günümüzde bu “destek hattı”nın oldukça suistimal edildiğini, hatta çocuğun sağlıklı gelişimini engelleyen “köstek hattı”na dönüştüğünü söyleyebiliriz. Çocuklar annelerinden mi, yoksa anneler çocuklarından mı ayrılamıyor bilinmez ama, şu bir gerçek ki görülmeyen göbek bağı ile her iki tarafın birbiri ile sağlıksız bir şekilde bağlı olduğu ve sağlıklı bir ayrışmaya gidemedikleridir.
Peki çocuk ne zaman, kaç yaşında artık anneden bağımsızlaşmaya, uzaklaşmaya başlamalıdır?
İlk altı ayda bebek annesinden ayrı bir varlık olduğunun bilincinde değildir. Kendini annesinin bir parçası gibi görür. Altıncı aydan sonra bebek anneden ayrı bir varlık olduğunun bilincine varmaya başlar. Bebek yürümeye başladığında, dünyayı keşfedebildiğini, merak ettiği şeylere eliyle ulaşabildiğini fark ettiğinde yavaş yavaş anneden ayrışabildiğini fark eder. Bebeğin sağlıklı gelişimi için bir süre sonra (yaklaşık sekizinci ay sonu gibi) annenin kısa zaman aralıkları ile de olsa bebeğinden uzaklaşması ve bebeğe geri dönmesi önemlidir. Çocuk 2 yaşına geldiğinde ise hem dil becerisi hem de zihinsel ve fiziksel becerileri sayesinde adeta bir kâşif gibi yeniliklere açılır. 3 yaşına geldiğinde ise artık annesi ve kendisi arasında olan “Biz” ittifakı; “Ben ve Sen”e döner.
Çocuktan hiç uzaklaşmayan, adeta iki eli ile değil ahtapot gibi çocuğun her ihtiyaçlarını gideren ve bunu yaparken de iyi bir anne olduğunu düşünen bir anne varsa anne ve çocuk ayrışamaz ve çocuğun zihninde annenin simgesi oluşamaz. Devamlı “biz” hali varsa anne simgesine neden gerek olsun?
Bir çocuk annesine değil, 3. kişiye konuşur aslında. Çünkü anne ve çocuk zaten sözcük olmaksızın iletişim halindedirler. Çocuğun 3. kişiye açılabilmesi için “Biz”den “Ben ve Sen”e geçmesi lâzımdır. Bazı annelerin “Biz” dili ile konuştuğuna denk gelmişsinizdir mutlaka. “Biz bugün yemeğimizi yedik, kakamızı yaptık” gibi… Böyle bir dil kullanan annenin çocuğundan ayrılma zorluğu yaşadığı anlaşılabilir.
Peki çocuk ebeveynlerinden ne bekler ne ister?
Çocuk ihtiyaçlarının giderilmesini, ama becerileri gelişmeye başladıktan sonra ihtiyaçlarını kendisinin gidermesine izin verilmesini ister. Annesinin endişelerini bir kenara bırakıp kendisine güvenmesini ister. Anne ve babasının bir çift olmasını ister. Çocuk bolca oyun ister. Ten teması ister. Sınır ve kural ister.
Anne ve çocuk arasında kurulan güvenli bağ, ilerleyen zamanlarda çocuğun bir başka yetişkin ile endişelenmeden zaman geçirebilmesinin temellerini atar. “Bağlanma” dediğimiz olay sağlıklı olduysa, çocuk başka yetişkinlere ve topluma açılan kapı olan anaokuluna veya bir yuvaya da çok kolay ve rahat alışır.
“Destek hattı” ve “Görülmeyen Göbek Bağı”nın böylece sağlıklı bir şekilde kesilmesi ile çocuğun artık bağımsız bir şekilde, bir birey olarak sağlıklı gelişiminin de önü açılmış olur. Çocuk mutlu, korkusuz ve kaygısız bir şekilde anneden uzak bir şekilde zaman geçirir.
Peki anne hangi hataları yapıyor da çocuk anne bağımlısı oluyor?
Annesine çok düşkün olan bir çocuğun, önce anne ve babasının nasıl bir ilişki içinde olduğuna bakmak lâzımdır. 3-6 yaş arasındaki bir çocuğun, evde anne ve babasının bir çift olduğunu ve kendisinin 3. kişi olduğunu kabullenmesi gerekir. Eğer çocuk 3 yaştan sonra hala annesi ile uyuyor, babası başka odada uyuyorsa, çocuk sürekli anne ile oynuyor, etkinlik yapıyorsa ve başkası ile zaman geçirmiyorsa, yemek saatinde sofrada bir başkası yoksa, anne ve baba çocuğu güvendikleri bir yetişkine bırakıp bir yere gidemiyorsa, çocuk anne ile yapışık bir ilişki yaşamaya devam ederken her isteği yapılıyorsa çocuk anneye bağımlı olur.
Çocuğun anneye çok bağlı olmasının bir diğer nedeni annenin çocuktan ayrılma endişeleridir.
“Çocuk mu anneden ayrılmak istemiyor, yoksa anne mi çocuktan ayrılmak istemiyor?” sorusunun cevabını iyi düşünmek gerekir.
Son olarak günümüzde ebeveynlerin çocukların yaş ağaç olduğunu unuttuklarını, çocukların karşısında eğilen ebeveyn konumuna geldiklerini görmekteyiz. Ebeveynler bunun farkında bile değiller.
Rabb’im bizlere hayırlı evlatlar yetiştirmeyi nasip etsin, razı olduğu işleri bizlere kolaylaştırsın. ...
