O'ndan başka bir şey yok zaten, ötesi hep maske. İnsan bir maske olduğu için, bir elbise olduğu için O'nu idrak edemez. Yüz tane, bin tane elbisen olsa seni bilebilir mi? Bilemez, çünkü elbisedir. İnsan da böyledir, kâinat da böyledir. Bu maske bütün mevcûdâtı içine alıyor. Var olan O'dur. Herkes maskeyi görüyor, O'nu görmüyor. Allah-u Teâlâ kendi zâtı ile hayattadır, yarattıkları ise O'nun hayat vermesi ile yaşamaktadırlar.
Şimdi "Hû"nun maske olduğunu kavrayabildiniz mi? Şu kadar var ki maske olduğunu yüz defa da kavrasanız sözle kavrarsınız, Allah-u Teâlâ göstermedikçe hakikatini bilemezsiniz.
Maske Hazret-i Allah'ı bilemez, fakat Allah-u Teâlâ'yı, maskeden daha yakın olduğunu görür.
Bir temsil verelim:
Bir insanla giydiği elbisenin arası ne ise, Hazret-i Allah ile vücud elbisesinin arası öyledir.
Bir elbisenin giyindiği kişiyi tanıyamadığı gibi, bir bedenin de yaratanını tanıması mümkün değildir. Çünkü elbisedir. Kişinin düşüncesini elbise ne bilir? Allah-u Teâlâ'nın o kişi hakkındaki hükmünü de maske hiç bilmez! Maske çünkü. Fakat insanoğlu vücudunu bir şey zannediyor, Hakk'ı bilmediği için kendisini görüyor.
"O Hayy ve Kayyum'dur. (Ezelî ve ebedî hayat ile bâkidir. Zât ve kemâl sıfatları ile her şeye hâkim olup, bütün varlıklar O'nunla kâimdir)." (Bakara: 255 - Âl-i imrân: 2)
Allah-u Teâlâ kendi zâtı ile hayattadır, yarattıkları ise O'nun hayat vermesi ile, O'nun kudreti ile yaşamaktadırlar. Her şeye belirli bir zamana kadar ayakta durmak için sebepler ihsan buyurmuştur.
"Hayy" ve "Kayyum" ancak O'dur. Ancak O var, O yaratıyor, her şey O'nunla kâimdir.
İnsanların akılları ve ilimleri bu noktayı kavrayamadığı için yeri görür, göğü görür, amma Hakk'ı göremez. Görmesi de mümkün değildir. Tutulanlar görülüyor da, tutan görülmüyor.
Şimdi burada maske kalkıyor. Maske de yok, O var. Yalnız O var ve her şey O'nun varlığı ile kâimdir. Her görünen şey maskedir, insan da böyledir, kâinat da böyledir.
Maskeyi kaldıran Zât-ı kibriyâ; "Var olan her şeyi ben yaratıyorum, benim kudretimle her şey ayakta duruyor, her şey benimle kâimdir." diyor.
Arş da böyle, kürsü de böyle, yer ve gök de böyle, insan ve hayvan da böyle. Her şey O'nunla kâim.
İnsan Allah-u Teâlâ ile kâim olduğu halde bunu bilmiyor. O varlığını çektiği zaman leş oluyor. Hani sen vardın? Sen de böylesin, bütün varlıklar da böyledir.
Bu noktayı da kavradığınız zaman gizli ilmin uçlarını tutmuş olacaksınız.
